Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ)
Ο όρος «Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα» αναφέρεται σε μια αναπτυξιακή διαταραχή γενετικής και νευρολογικής κυρίως αιτιολογίας, η οποία εμφανίζεται κατά τη νηπιακή ηλικία (Barkley, 1998). Μελέτες καταδεικνύουν ότι επηρεάζει το 5.2% των παιδιών, με μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης στα αγόρια (Polanczyk et al., 2007).
Γενικότερα, με τον όρο αυτό (ΔΕΠ-Υ) περιγράφουμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν μερικά άτομα, εξαιτίας του επηρεασμού της προσοχής τους, της συγκέντρωσης τους, της παρορμητικότητας τους και παράλληλα, ενδέχεται να εμφανίζουν και σωματική υπερδραστηριότητα.
Οι πιο πάνω δυσκολίες έπηρεάζουν και τη γενικότερη εξέλιξη του ατόμου, όπως τη σχολική ή την ακαδημαϊκή, αλλά και τις οικογενειακές καταστάσεις που βιώνει ένα παιδί, καθώς και την κοινωνική αλληλεπίδραση του (Taylor and Dowdney, 1998). Επίσης αρκετές έρευνες στις περιπτώσεις των παιδιών με ΔΕΠ-Υ αναφέρουν τη συνύπαρξη μαθησιακών δυσκολιών (Mayes & Calhoun, 2006;Κάκουρος&Μανιαδάκη, 2002; Loe & Feldman, 2007).
Ακόμη σύμφωνα με έρευνες τα παιδιά με ΔΕΠ - Υ αντιμετωπίζουν και δυσκολίες στον τομέα της ανάπτυξης του λόγου και της ομιλίας. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με έρευνες (Kim και Kaiser 2000) και παρατηρήσεις πολλών Λογοπαθολόγων τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ παρουσιάζουν τα πιο κάτω ελλείμματα σε κάθε τομέα του γλωσσικού συστήματος:
Ως προς την ομιλία:
Δυσκολίες στην άρθρωση και ακουστική κατανόηση ορισμένων φωνημάτων, στη εκφορά λέξεων με ομαλό ρυθμό, αντιστροφή φωνημάτων ή ολόκληρων συλλαβών και δυσκολία στη παραγωγή συμφωνικών συμπλεγμάτων και πολυσύλλαβων λέξεων. Επίσης, μπορεί να καταδεικνύουν ένα ασυνήθιστο ρυθμό ομιλίας, επηρεάζοντας με αυτό τον τρόπο τη καταληπτότητα της ομιλίας τους.
Ως προς το λόγο:
Η παραγωγή του εκφραστικού λεξιλογίου είναι μειωμένη σε σχέση με τα τυπικώς αναπτυσσόμενα παιδιά, κατανοούν περίπλοκες συντακτικά προτάσεις αλλά με πιο αργό ρυθμό (Wassenberg, 2010; Korkman, Kirk & Kemp, 1998), δυσκολεύονται στη παραγωγή συντακτικά πολύπλοκων προτάσεων τόσο σε ελεύθερες ζητήσεις όσο και σε δομημένες, δυσκολεύονται στη περιγραφή και στη αφήγηση κυρίως σε μια προκαθορισμένη και δομημένη διαδικασία (ο λόγος στις περιπτώσεις αυτές αλλάζει, δηλαδή χάνει την ομαλή ροή του και γίνεται πολύ σύντομος με παύσεις Κάκουρος & Μανιαδάκη, 2012) σε αντίθεση με το επίπεδο ελευθέρων συζητήσεων, δυσκολεύονται στην εξαγωγή συμπερασμάτων και γεγονότων ουσίας από μια ιστορία, δυσκολεύονται στο να δώσουν ένα ορισμό, οδηγίες ή να απαντήσουν σε συγκεκριμένα ερωτήματα, αδυνατούν να ελέγξουν τις κατάλληλες εκφράσεις και λεγόμενα και διακόπτουν συχνά το συνομιλητή τους και αναφέρονται σε άσχετα πράγματα.
Με βάση τα πιο πάνω ο ρόλος του Λογοπαθολόγου είναι πολύ σημαντικός για την αντιμετώπιση των γλωσσικών δυσκολιών. Αυτό θα έχει σαν επακόλουθο τη καλύτερη εξέλιξη του ατόμου σε όλους τους τομείς.
Επίσης πολύ σημαντικό για την πρόοδο και την υγιή ανάπτυξη του παιδιού είναι και η συνεργασία και η κατανόηση των γονέων και των εκπαιδευτικών στο σχολείο.
Μερικές συμβουλές για τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς:
- Διαλέξετε ένα μέρος που θα διαβάζει/κάθεται το παιδί χωρίς εξωτερικά ερεθίσματα.
- Χωρίστε τα μαθήματα σε μικρά μέρη και διαλείμματα.
- Εστιαστείτε στη προσπάθεια και όχι στους βαθμούς.
- Να υπάρχει ρεαλισμός στις προσδοκίες και στις απαιτήσεις σας.
- Δώστε απλές οδηγίες (π.χ. για σύνθετες δραστηριότητες δώστε μία οδηγία κάθε φορά).
- Επιβραβεύσετε την καλή συμπεριφορά.
- Οι οδηγίες που δίνονται να είναι απλές και σαφείς. Επίσης να υπάρχει η δυνατότητα επανάληψης των οδηγιών.
- Να δίνεται η ευκαιρία επανάληψης της οδηγίας από το παιδί, ώστε ο εκπαιδευτικός να είναι βέβαιος ότι κατανόησε αυτό που αναμένει να κάνει.
- Κάθε σύνθετη δραστηριότητα θα πρέπει να σπάζει σε μικρότερα κομμάτια, ώστε να αποφεύγεται η παραίτηση και η ματαίωση από το παιδί πριν την ολοκληρώσει.
- Αν είναι δυνατόν να δίνεται λίγα λεπτά περισσότερα στη διεκπεραίωση των διαγωνισμάτων και να ενημερώνονται για το χρονικό διάστημα που τους απομένει.
- Προσέξτε τι απαιτήσεις θα έχετε από τα συγκεκριμένα παιδιά: Πιο σημαντικό είναι να υλοποιούνται λειτουργικοί στόχοι, όπως το να κατανοήσει το νόημα ενός κειμένου, να έχει νόημα αυτό που έγραψε, να εμπίπτει στο χρονικό διάστημα που του δόθηκε, να νιώσει αισθήματα ικανοποίησης και χαράς για τη διεκπεραιώσει κάποιας δραστηριότητας κ.α.. Επομένως, δεν πρέπει να δίνεται αρκετή σημασία στα γράμματα, τους τόνους και τα ορθογραφικά λάθη.
- Δεν πρέπει να έχει σημασία πόσο αργά τα παιδιά μαθαίνουν, όσο τους ενθαρρύνουμε να μην ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΝ !!
Άντρια Αθανασίου
Λογοπαθολόγος
Λογοθεραπευτικό Εργαστήρι Ανελιξη
