Η Εντατική Αλληλεπίδραση είναι μία προσέγγιση που διευκολύνει την ανάπτυξη κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων ατόμων που βρίσκονται ακόμη σε ένα πρώιμο στάδιο της επικοινωνιακής εξέλιξης, η έχουν σοβαρές Μαθησιακές Δυσκολίες ή Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος. Έχει βασιστεί στο μοντέλο αλληλεπίδρασης μεταξύ του βρέφους και του ατόμου που το φροντίζει στη διάρκεια του πρώτου χρόνου της ζωής του.
Αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1980 από μία ομάδα προσωπικού που εργαζόταν στο νοσοκομειακό σχολείο Harperbury στο Herfordshire. Το Harperbury ήταν ένα σχολείο για άτομα με σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες στις εγκαταστάσεις ενός μεγάλου νοσοκομείου στην νότια Αγγλία. Οι έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στο σχολικό πλαίσιο από τις δασκάλες Δρ. Dave Hewett και Δρ. Melanie Nind βάδιζαν στα χνάρια της δουλείας του Δρ. Geraint Ephraim, ενός ψυχολόγου που εργαζόταν στο νοσοκομείο. Η εργασία τους οδήγησε στην έκδοση αρκετών συγγραμμάτων που εξηγούν αναλυτικά την προσέγγισή και τα οφέλη της.
Τι ορίζουμε ως επικοινωνία;
Η επικοινωνία περιλαμβάνει όλες τις συμπεριφορές που αναπτύσσονται πριν από την ομιλία (χειρονομίες, γλώσσα του σώματος) και προωθούν την αλληλεπίδραση και το συναισθηματικό δέσιμο. Μας καθιστά ικανούς να δημιουργούμε σχέσεις με τα άτομα στη ζωή μας, να μοιραζόμαστε εμπειρίες, να εκφράζουμε τα συναισθήματα μας, να νοιώθουμε ασφαλείς, προστατευμένοι και αγαπημένοι.
Οι πρώιμες, βασικές και απαραίτητες αρχές για την ανάπτυξη της επικοινωνίας μπορούν να χαρακτηριστούν ως:
- Η συνύπαρξη με ένα άλλο άτομο και η συγκέντρωση της προσοχής μας σε αυτό για ένα χρονικό διάστημα
- Η χρήση και η κατανόηση της βλεμματικής επαφής
- Η χρήση και η κατανόηση των εκφράσεων του προσώπου
- Η χρήση και κατανόηση της σωματικής επαφής
- Η χρήση και η κατανόηση των μη λεκτικών συμπεριφορών (γλώσσα του σώματος, χειρονομίες)
- Η χρήση και η κατανόηση των λεκτικών συμπεριφορών
- Το μοίρασμα του προσωπικού χώρου
- Το μοίρασμα της προσοχή μας με ένα άλλο άτομο και η ανάπτυξη δραστηριοτήτων μαζί του
- Η μίμηση ή η αντιγραφή των συμπεριφορών του ατόμου με το οποίο είμαστε μαζί και η εναλλαγή σειράς σε αυτό
Για πολλά παιδιά ή ενήλικες, οι αρχές αυτές εκλείπουν ή δεν έχουν αναπτυχθεί. Το παιδί ή ο ενήλικας μπορεί να νοιώσει χαμένος, αποκομμένος από το περιβάλλον και τους ανθρώπους γύρω του με αποτέλεσμα να κλειστεί στον εαυτό του και να αποκοπεί από τον υπόλοιπο κόσμο. Κάποια άλλα άτομα, ενώ έχουν μεγάλη επιθυμία να επικοινωνήσουν, δεν κατέχουν τις βασικές επικοινωνιακές δεξιότητες. Χρειάζονται ελαφρά καθοδήγηση και υποστήριξη για να ξεκινήσει αυτή η διαδικασία: σε αυτό το σημείο η Εντατική Αλληλεπίδραση μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη.
Ποιος μπορεί να επωφεληθεί από την Εντατική Αλληλεπίδραση;
Όπως αναφέρθηκε, η Εντατική Αλληλεπίδραση έχει σχεδιαστεί για καλύψει τις ανάγκες μάθησης ατόμων που βρίσκονται ακόμη στα πρώιμα στάδια της επικοινωνιακής ανάπτυξης ή ατόμων που χρειάζονται υποστήριξη για να διευρύνουν και να αναπτύξουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες, ανεξάρτητα από την ηλικία, το επίπεδο δυσκολίας ή ανάπτυξής τους.
- Είναι πολύ αποτελεσματική για:
- Παιδιά και ενήλικες που βρίσκονται στο προγλωσσικό στάδιο, με λίγες ή περιορισμένες επικοινωνιακές συμπεριφορές
- Παιδιά και ενήλικες που είναι κοινωνικά αποσυρμένα, δηλαδή που δυσκολεύονται να αλληλεπιδράσουν με άλλους ανθρώπους, ή που μοιάζουν να αντλούν λίγη ή καθόλου ευχαρίστηση από την αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους.
- Παιδιά και ενήλικες που παρουσιάζουν κάποιες συμπεριφορές (υψηλά επίπεδα άγχους, εναντιωματική συμπεριφορά) που δυσκολεύουν την αλληλεπίδραση με τους άλλους ανθρώπους
- Παιδιά και ενήλικες με αυτισμό (λεκτικό ή μη) και επίσης αυτούς με καλές δεξιότητες επικοινωνίας, αλλά που χρειάζονται υποστήριξη με δεξιότητες- κλειδιά όπως η ανάπτυξη της βλεμματικής επαφής, η αποκωδικοποίηση των εκφράσεων του προσώπου, η εναλλαγή σειράς στην ανταλλαγή συμπεριφορών, η ανάπτυξη και διεύρυνση του επιτονισμού του λόγου.
- Παιδιά και ενήλικες με Μαθησιακές Δυσκολίες
- Παιδιά και ενήλικες με αισθητηριακές διαταραχές.
